Voorkomen
Rhizarthrose is één van de meest voorkomende arthroses in hand en polsregio en omvat 10% van alle arthroses van de ledematen. rhizarthrose vrij vroeg: 5e decade, vrouw/man : 4/1 De oorzaak is slijtage van het gewricht door leeftijd maar het kan in de hand worden gewerkt door een doorgemmakt trauma, rheuma of hyperlaxiteit.
Anatomie
De duim heeft aan zijn basis een zadelgewricht. Het laat beweging toe in 2 richtingen: voor- , achterwaarts en zijwaarts. De duim wordt gestabiliseerd door verschillende ligamenten. Wanneer deze niet meer goed functioneren door beschadiging (val, breuk…) of omdat ze hun spanning verliezen (hormonaal, leeftijdsgebonden, perssonsgebonden laxiteit) gaat de duim zich niet meer mooi centreren in het gewricht. Hierdoor ontstaat een vertoorde belasting van het gewricht en gaat het kraakbeen sneller slijtage vertonen.
De symptomen die hierbij optreden zijn:
- pijn: in begin enkel bij belasting, later ook in rust
- instabiliteit
- bewegingsbeperking
- verzwakte kracht.
De hand gaat ook een specifiek uitzicht verkrijgen: De duim kan minder naar buiten bewegen (adductiecontractuur). Er ontstaat een verdikking aan de basis van de duim door het naar buiten schuiven uit het gewricht (shoulder sign). De duim gaat overstrekken in zijn hoger gelegen gewricht (hyperextensie MCP).
Radiografisch onderzoek
De RX opname toont ons hoe ver de arthrose reeds gevorderd is. Dit kan gaan van een normaal gewricht met toegenomen vochtproductie tot een volledig aangetast gewricht waar er geen gewrichtsruimte meer te zien is. Bij ver gevorderde arthrose krijgen we ook aantasting van de omliggende gewrichten.
Behandeling
Bij beginnende klachten van arthrose van de duim proberen we de klachten te verminderen zonder operaties. Dit gebeurt met:
- Pijnstillers
- ontstekingsremmers
- Kinesitherapie
- Een brace
- Infiltraties
Indien deze maatregelen niet meer helpen om de klachten te verbeteren dan dient er soms een operatie uitgevoerd te worden.
De osteotomie
Door de duim door te zagen en in een andere positie te plaatsen proberen we de verhoogde kracht op het kraakbeen te verminderen.
Ligamentaire stabilisatie:
Bij verzwakken van de ligamenten kunnen we proberen deze te vervangen door gebruik te maken van de omliggende pezen.
Duimprothese
Hierbij wordt het aangetaste gewricht weggenomen en wordt er een prothese geplaatst.
Na de operatie wordt de duim 4 weken stil gehouden in een gipsatelle om het omliggende weefsel te laten genezen. Na ‘ weken mag men starten met bewegen zonder gips.
Afhankelijk van persoon tot persoon duurt het 2 tot 3 maand alvorens de duim volledig hersteld is.
Arthrodese
Bij de arthrodese wordt het gewricht vastgezet. Deze ingreep wordt niet vaak toegepast.
De duim moet in een gips stil gehouden worden tot er een goede botvorming is. Dit duurt veel langer dan 4 weken.
Trapezectomie en peesinterpositie
Bij deze ingreep wordt het trapezium verwijderd. Dit is het handbeentje waar de duim op rust. Om de duim goed stabiel te maken wordt hij verstevigd met een pees.
Ook hier is er 4 weken gipsimmobilisatie na de operatie. Daarna kan gestart worden met vrij bewegen. Na deze ingreep duurt het meestal wel iets langer alvorens de kracht terug goed hersteld is. We rekenen gemiddeld op 6 maanden herstelperiode.